TY - JOUR ID - 12701 TI - ویژگی‌های محتوایی و ساختاری قرآن و تأثیر آن در اقناع مخاطب JO - کتاب و سنت JA - KSEM LA - fa SN - AU - مطرقی, عبدالحلیم AD - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب دانشگاه فردوسی مشهد Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 2 IS - 4 SP - 109 EP - 135 DO - N2 - قرآن کریم، از زمان نزولش، به دنبال جلب توجه مخاطبان بوده تا آن‌ها را متقاعد سازد. این جلب توجه قرآن، به خاطر هدایت مردم به سرمنزل مقصود و رستگاری مخاطبان است. قرآن برای اقناع مردم، با آنها ارتباط برقرار می‌کند و برای متقاعدکردن مخاطبان، از کلمات و جملات و عبارت‌های متنوع بهره می‌گیرد و اصول اعتقادات و احکام و مواعظ را به کمک تشبیه‌ها و استعاره‌ها و کنایه‌ها در قالبی اثر گذار به مخاطبان آموزش می‌دهد. این آموزش، نکاتی را یادآوری می‌کند: نکته اول: پیام‌های قرآن، در وجود مردم نفوذ می‌کند. این نفوذ باید از ذهن عبور کرده و به دل انسان برسد و درونی شده، پذیرفته شود. علت أثرگذاری پیام‌های قرآن در زبان قابل فهم و همگانی آن، بهره‌گیری از کلمات و جملات اثرگذار و بهره‌مندی از صنعت‌های ادبی نهفته است. نکتۀ دوم: در پیام‌های قرآن، ویژگی‌های پیام‌رسان عبارت است از: آگاهی، خلوص، مهربانی، دلسوزی، سعه صدر و ... . نکته سوم: ویژگی‌های مربوط به پیام‌گیر و مخاطب؛ قرآن به ظرفیت ذهنی و فکری مخاطب و نیازهای فعلی و آتی او توجه نموده است. همچنین بایسته‌های مخاطب را در قالب پیام‌های نویدبخش به او عرضه کرده و او را دعوت به تفکر نموده است تا آن پیام‌ها را درک نماید و درونی‌سازی کرده و در رفتار خود، نشان دهد. چکیده (عربی): الخصائص القرآنیة فی البنیة و المحتوی و دورها فی إقناع المخاطب حاول القرآن الکریم و منذ نزوله ان یجلب انتباه المخاطبین بهدف إقناعهم ، و بالتالی هدایتهم و ایصالهم الی السعادة . و لأجل الوصو لهذا الهدف یقوم القرآن بایجاد الرابطة مع المخاطب أولاً ، ثم یحاورهم بألفاظ و عبارات متنوعة ، و یلقی الیهم أصول العقائد و الأحکام و المواعظ من خلال استعانته بالتشبیهات و الاستعارات و الکنایات ، فیلقیه الیهم ضمن قالب مؤثر تعلیمی . و هذا النهج التعلیمی یبین لنا بعض النقاط: النقطة الأولی نفوذ المفاهیم القرآنیة فی أعماق النفوس : نفوذ المفاهیم ینبغی أن یجتاز الذهن و یصل الی القلب کی یتم قبوله . و العلة فی تأثیر المفاهیم القرآنیة هی بیانها بأسلوب سهل یفهمه الجمیع ، مع استخدامه المفردات و العبارات المؤثرة ، مضافاً لاستبطانه استخدام الصناعة الأدبیة . النقطة الثانیة : خصائص المرسل و المبین لهذه المفاهیم ، و التی تتمثل فی العلم و الاخلاص و المحبة ، و سعة الصدر و ... النقطة الثالثة خصائص المخاطب : إن القرآن الکریم یلاحظ مقدار تحمل المخاطب للمفاهیم و مدی متطلباته فی الحاضر و المستقبل . کما أنه یستعرض للمخاطب ما ینبغی له فی أطر مؤملة ، و یدعوه للتفکر کی یدرک هذه المفاهیم و بالتالی تتسرّب الی أعماقه و تظهر فی أفعاله . الألفاظ المحوریة : الاقناع، المرسل، الرسالة، المخاطب، لغة القرآن UR - https://ksem.qhu.ac.ir/article_12701.html L1 - https://ksem.qhu.ac.ir/article_12701_4070a3a8541a042363de6cbe57cc7216.pdf ER -